۲۴ فروردین | روز جهانی آگاهی از اختلال عصبی عملکردی (FND)
آشنایی با اختلال عصب‌شناختی عملکردی (FND)
🔹 اختلال FND چیست؟
اختلال عصب‌شناختی عملکردی (Functional Neurological Disorder) که قبلاً با نام «اختلال تبدیلی» شناخته می‌شد، یکی از چالش‌برانگیزترین اختلالات در علوم اعصاب و روان‌پزشکی است. در این بیماری، مغز توانایی طبیعی خود را در ارسال یا دریافت سیگنال‌های عصبی به‌درستی انجام نمی‌دهد؛ با وجود آنکه ساختار مغز سالم است، عملکرد آن دچار اختلال شده است.
🔹 علائم این بیماری چگونه است؟
FND می‌تواند علائمی مشابه بیماری‌های نورولوژیک (مانند سکته مغزی، صرع یا ام‌اس) داشته باشد، از جمله:
حرکات غیرارادی یا تشنج‌های بدون منشأ صرعی
ضعف یا فلج ناگهانی اندام‌ها
اختلال در بینایی (مانند تاری یا نابینایی گذرا)
اختلال در حس بویایی یا گفتار
احساس بی‌حسی یا سنگینی در بدن
ناتوانی در راه رفتن یا حفظ تعادل
نکته مهم آن است که این علائم واقعی هستند و ساختگی یا عمدی نیستند، اما منشأ آن‌ها «عملکردی» است، نه ساختاری.
🔹 چه کسانی بیشتر در معرض این اختلال‌اند؟
این اختلال می‌تواند در هر سنی بروز کند، اما در زنان جوان و افرادی که سابقه اضطراب، افسردگی، یا تجربه استرس‌های شدید دارند، شایع‌تر است. برخی مواقع، FND می‌تواند در جمع‌های خاص به‌طور گروهی و در پاسخ به ترس یا اضطراب شدید ظاهر شود.
🔹 چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص FND توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب صورت می‌گیرد. برخلاف بسیاری از بیماری‌های دیگر، تشخیص این اختلال بیشتر بر اساس معاینه بالینی و الگوهای خاص علائم صورت می‌گیرد، زیرا آزمایش‌ها و تصویربرداری‌ها معمولاً نرمال هستند.
🔹 درمان FND چگونه است؟
درمان مؤثر این بیماری نیازمند رویکرد چندجانبه است:
روان‌درمانی (CBT): برای شناسایی و کنترل عوامل روان‌شناختی مؤثر
فیزیوتراپی و توانبخشی: برای بازیابی عملکرد حرکتی
آموزش به بیمار: درک درست از بیماری، گام اول درمان است
درمان دارویی: در صورت همراهی با اضطراب یا افسردگی
🔹 نتیجه‌گیری
اختلال عصب‌شناختی عملکردی یکی از مهم‌ترین و در عین حال پیچیده‌ترین اختلالات نورولوژیک است که شناخت و تشخیص به‌موقع آن، نقش مهمی در پیشگیری از درمان‌های غیرضروری و کمک به بهبودی بیمار دارد. با آگاهی‌رسانی درست، می‌توان از برچسب‌زدن نادرست به بیماران جلوگیری کرد و مسیر درمان را هموار ساخت.
📌 اگر شما یا یکی از عزیزانتان علائمی مشابه دارید، بهتر است با یک متخصص مغز و اعصاب یا روان‌پزشک مشورت کنید. درمانگاه ما با بهره‌مندی از تیم تخصصی در حوزه روان و نورولوژی، آماده ارائه خدمات تشخیصی و درمانی است.